मालमत्ता नोंदणीचा घोळ; जमीन किंवा घराच्या रजिस्ट्रीनंतर न चुकता ‘हे’ काम करा! अन्यथा लाखो-कोटींची प्रॉपर्टी हातातून जाणार

एका चुकीमुळे मालमत्तेवर विवाद सुरु होईल
नोंदणीनंतर तुम्ही तुमच्या मालमत्तेचे उत्परिवर्तन किंवा Mutation पूर्ण केले नसेल, तर तुम्ही अडचणीत येऊ शकता. म्युटेशन पूर्ण न झाल्यामुळे अनेक मालमत्तेचे वाद उद्भवतात. अलीकडच्या दिवसांत एकच मालमत्ता दोन लोकांना विकल्याचे किंवा विक्रेत्याने खरेदीदाराच्या नावावर मालमत्ता नोंदणी केल्यानंतरही त्यांनी जमिनीवर कर्ज घेतल्याचे आपण ऐकले किंवा वृत्तपत्रात वाचले असेल. कारण खरेदीदाराने केवळ मालमत्ता नोंदणीकृत केली पण, मालमत्ता Dakhil-Kharij केलं नाही ज्यामुळे त्यांच्या नावावर मालमत्तेची मालकी हस्तांतरित झालेली नाही.

मालमत्तेचे Mutation गरजेचे का?
भारतीय नोंदणी कायद्यानुसार 100 रुपयांपेक्षा जास्त किमतीच्या मालमत्तेचे हस्तांतरण लेखी स्वरूपात करणे आवश्यक असून नोंदणी उपनिबंधक कार्यालयात केली जाते. हा नियम देशभर लागू आहे आणि त्याला नोंदणी म्हणून ओळखले जाते. पण, केवळ नोंदणी केल्याने तुम्ही जमीन, घर किंवा दुकानाचे मालक बनत नाही. यासाठी, तुमच्याकडे मालमत्तेचे उत्परिवर्तन किंवा दाखील-खारीज असणे आवश्यक आहे.

मालमत्तेच्या रजिस्ट्रीनंतर म्युटेशन विसरू नका!
तुम्ही जमिनीची नोंदणी केली असेल पण उत्परिवर्तन केले नसेल, तर तुम्ही मालकी हक्क गमावू शकता. न्यायालयात मालकी सिद्ध करण्यासाठी उत्परिवर्तनदेखील आवश्यक असून ही प्रक्रिया नोंदणीनंतर दोन ते तीन महिन्यांच्या आत पूर्ण करावी आणि लक्षात घ्या की याच काळात फसवणुकीचा धोका वाढतो. उत्परिवर्तन झाले नाही, तर मागील मालकाचे नाव जमिनीच्या नोंदींमध्ये जोडले जाते. अशा प्रकरणांमध्ये, जमिनीच्या नोंदी दुसऱ्याला जमीन विकण्यासाठी वापरल्या जातात.

दाखील-खारीज म्हणजे काय?
दाखिल-खारीजमध्ये ‘दाखिल’ म्हणजे रजिस्ट्रीच्या आधारे त्या मालमत्तेच्या मालकीच्या सरकारी नोंदींमध्ये तुमचे नाव जोडणे आणि खारीज म्हणजे मागील मालकाचे नाव मालकी नोंदींमधून काढून टाकणे. नोंदणीनंतर दाखिल खारीजचा कालावधी राज्यानुसार वेगवेगळा असू शकतो. साधारणपणे, नोंदणीनंतर 45 दिवसांच्या आत दाखिल खारीज करावे लागले तर, काही राज्यांमध्ये दाखिल खारीजचे नाव बदलते.

सोप्या भाषेत बोलायचे तर मालमत्तेच्या नोंदणीआधी ज्यांच्या नावावर जमीन नोंदणीकृत होती त्यांनी न्यायालयात दावा दाखल केला तर तुम्हाला मालकी हक्क मिळवण्यासाठी कायदेशीर लढाई लढावी लागू शकते. पण Mutation झाल्यानंतर तुम्ही मालमत्तेचे मालक बनाल.